Rüya görmek insanlık tarihi boyunca merak edilen ve günümüzde hala tam olarak anlaşılamamış bir tür fenomendir. Görsel ve işitsel açıdan, uykunun hızlı göz hareketi olarak tabir edilen REM sırasında ortaya çıkan algı ve duygular olarak ifade edilmektedir. Rüyalar hakkında son yıllarda birçok çalışma yapılmış olmasına rağmen biyolojik içeriği ve işleyişi hakkında net bir yargıya varılamamıştır.

Rüyalar hakkında farklı açıklamalara rastlamak mümkündür. Rüyalar bilimsel açıdan ve dinler açısından farklı tabirlere sahiptir. Rüyaların bilimsel olarak inceleme alanı bulmasının ardından oneiroloji bilimi ortaya çıkmıştır. Rüya görmek genellikle kişinin bilinçaltı ile bağdaştırılmıştır.

Rüyaların Bilimsel Açıklaması Nedir?

Rüyaların bilimsel açıklaması ve rüyalar hakkında yapılan ilk çalışmalar Alfred Maury öncülüğünde başlamıştır. Maury’e kadar rüyaların bilimsel yapılarına ilişkin herhangi bir çalışma bulunmamaktaydı. Rüyaların sürekli ve düzenli bir şekilde özel zamanlarda ortaya çıktığını ve uyanmadan önce çevresel uyaranlarla oluştuğu yorumunu ilk defa ortaya atmıştır. Rüyalar hakkında asıl nörofizyolojik çalışmalar ise 1950’li yıllara dayanmaktadır.

Rüyaların büyük bir bölümü 5 – 20 saniye arasında sürmektedir. REM’in keşfedilmesinin ardından rüyalar hakkında ciddi çalışmalar yapılmaya başlanmış ve bu kısa süreli rüyaların REM dönemlerinde görüldüğü ispatlanmıştır. REM, göz uçlarında yer alan nöronların uyku sırasında sinyaller göndermesi ve göz kapaklarının ağırlaşmasını sağlar. 1953 yılında Eugene Aserinsky kişilerin uyku sırasında da göz yuvalarının hareket ettiğini keşfetmiştir. Bu gözlem uyku sırasında gözlerin normalden farklı bir evresinde gerçekleştiğini göstermiştir. Yapılan tüm çalışmalara rağmen rüyaların beynin tek bir bölümü ile mi yoksa farklı bölümleri ile mi etkili olduğu henüz keşfedilememiştir.

Kaç Çeşit Rüya Vardır?

Rüya çeşitleri farklı unsurlara göre tanımlanmaktadır. Şuan için bilinen birçok türü vardır. Temelde:

• Prekognitif rüya,
• Yaratıcı rüya,
• Lüsid rüya,
• Beden dışı deneyim vb.

Başlıklar altında rüyalar incelenebilir. Rüyalar dini kaynaklara ve bilimsel verilre göre farklı şekillerde sınıflandırılmaktadır. Bu nedenle birçok farklı rüya türünden bahsetmek mümkündür.

İslam’da Rüyanın Yeri Nedir?     

Rüya nedir İslam’da nasıl açıklanır vb. sorular günümüzde en çok merak uyandıran konuların başında gelmektedir. Henüz bilimsel olarak bile açıklanamayan rüyalar hakkında dinler tarafından önemli yorumlar yapılmıştır. Kuranda özellikle Yusuf Suresinde rüyalar hakkında bazı ipuçlarına yer verilmiştir.

İslami kaynaklarda Hz. Muhammet ve sahabelerin birçok prekognitif rüya gördükleri bilinmektedir. Bu rüyalar gerçek yaşamda etkileri olan ve karşılık bulan rüyalar olarak ifade edilmektedir. İslam dinine göre üç farklı rüya türü vardır. Bunlar:

• İlahi kaynaklı rüya,
• Rüyayı Sadıka,
• Şeytani rüya.

Olarak sınıflandırılmaktadır. İmam Gazali rüyaların mükaşefe ilminin bir parçası olduğunu düşünmüştür. Bu nedenle İslam’da rüyaların herkese anlatılmaması gerektiği ve kişinin rüyanın sırrına kendisinin erişmesi gerektiği tavsiye edilmiştir.

Rüyaların Psikolojik Yorumları Nelerdir?

Rüyalar psikoloji açısından farklı tür yorumlara sahiptir. Rüyalar hakkında psikoloji alanında yapılan en büyük çalışmalar ve yorumlar Freud’a aittir. Freud’a göre rüyalar; insanların yaşamında arkaya itilen (bilinçaltı), sosyal veya ahlaki nedenlerle baskılanmış olan duygu ve düşüncelerin, uyku sırasında rahatlayan bilinç ile ortaya çıkmasıdır. Freud’a göre rüyaların büyük bir bölümü oidipus kompleksi ile ilgilidir.

Parapsikolojik yaklaşımda ise rüyaların tek bir nedene bağlanması mümkün değildir. Genel anlamda bu yaklaşımda bilinçaltı rüyaların temel nedeni olsa da tek başına etkili değildir. Telepatik rüyalar ile paranormal veya psişik yeteneklere bağlı olarak rüyaların görülmesi de mümkündür. Rüyalar temelde beyindeki dimertiltriptaminin bir sonucudur. Yani rüyalar hakkında biyokimyasal etkilerden söz etmekte mümkündür. Rüya hakkında insanlık henüz kesin bir sonuca varamamıştır.